Ustawa o Rachunkowości w pigułce – to musisz wiedzieć!
- kontaktfinansowyst
- 3 dni temu
- 3 minut(y) czytania
Ustawa o rachunkowości z dnia 29 września 1994 r. (Dz.U. 1994 nr 121 poz. 591) reguluje zasady prowadzenia rachunkowości w Polsce. Określa, jak prowadzić księgi rachunkowe, sporządzać sprawozdania finansowe oraz jakie obowiązki mają przedsiębiorstwa w zakresie rachunkowości.
Cel ustawy: Zapewnienie rzetelnej, jasnej i zgodnej z rzeczywistością informacji o sytuacji finansowej jednostki gospodarczej.
2. Zakres stosowania ustawy
Ustawa obowiązuje:
✅ Przedsiębiorstwa prowadzące pełną księgowość, w tym spółki kapitałowe i komandytowe
✅ Jednostki sektora finansów publicznych, np. urzędy, samorządy
✅ Spółdzielnie, fundacje, stowarzyszenia prowadzące działalność gospodarczą
✅ Osoby fizyczne, spółki cywilne, jawne i partnerskie, jeśli ich przychody przekroczyły 2 mln euro
Jednostki, które nie spełniają tego kryterium, mogą prowadzić księgowość uproszczoną (np. Księgę Przychodów i Rozchodów).
3. Podstawowe zasady rachunkowości
Ustawa wprowadza fundamentalne zasady rachunkowości, które muszą być przestrzegane:
📌 Zasada rzetelności i przejrzystości – dane księgowe muszą wiernie odzwierciedlać rzeczywistość gospodarczą jednostki.
📌 Zasada kontynuacji działalności – przy prowadzeniu ksiąg zakłada się, że jednostka będzie działała w przyszłości, bez ryzyka upadłości.
📌 Zasada memoriałowa – operacje księgowe ujmuje się w momencie ich wystąpienia, a nie w momencie zapłaty.
📌 Zasada współmierności przychodów i kosztów – koszty powinny być przypisane do okresu, w którym powstały odpowiadające im przychody.
📌 Zasada ostrożności – jednostka musi ujmować wszelkie możliwe straty i rezerwy, ale nie powinna ujawniać przyszłych, niepewnych zysków.
📌 Zasada istotności – można stosować uproszczenia w księgowości, jeśli nie mają one istotnego wpływu na obraz finansowy jednostki.
📌 Zasada ciągłości – przyjęte metody rachunkowości powinny być stosowane konsekwentnie w kolejnych latach.
4. Księgi rachunkowe
Księgi rachunkowe są podstawą do ewidencjonowania zdarzeń gospodarczych w firmie. Muszą być prowadzone rzetelnie, bezbłędnie i na bieżąco.
Elementy ksiąg rachunkowych:
📌 Dziennik – chronologiczny zapis operacji gospodarczych.
📌 Księga główna – zestaw kont księgowych firmy.
📌 Księgi pomocnicze – np. ewidencja środków trwałych, rozrachunków.
📌 Zestawienie obrotów i sald – podsumowanie obrotów na kontach księgowych.
📌 Wykaz aktywów i pasywów (inwentarz) – zestawienie majątku i zobowiązań jednostki.
Księgi mogą być prowadzone w formie papierowej lub elektronicznej.
5. Sprawozdawczość finansowa
Każda jednostka prowadząca pełną księgowość musi sporządzać sprawozdanie finansowe na koniec roku obrotowego.
Obowiązkowe elementy sprawozdania finansowego:
✅ Bilans – zestawienie aktywów i pasywów, czyli majątku i źródeł jego finansowania.
✅ Rachunek zysków i strat – przedstawia wynik finansowy jednostki (przychody i koszty).
✅ Informacja dodatkowa – objaśnienia do pozycji bilansu i rachunku wyników.
Dla większych podmiotów dodatkowo:
✅ Rachunek przepływów pieniężnych – pokazuje, skąd pochodziły i na co były wydawane pieniądze.
✅ Zestawienie zmian w kapitale własnym – prezentuje zmiany w funduszach własnych jednostki.
Sprawozdania te muszą być przechowywane przez co najmniej 5 lat.
6. Audyt i kontrola ksiąg rachunkowych
Niektóre firmy mają obowiązek poddania swoich sprawozdań badaniu przez biegłego rewidenta.
Kiedy audyt jest obowiązkowy?
📌 Spółki akcyjne
📌 Firmy spełniające dwa z trzech warunków:
Przychody powyżej 5 mln euro
Aktywa powyżej 2,5 mln euro
Zatrudnienie powyżej 50 osób
7. Odpowiedzialność za naruszenie przepisów
Za prowadzenie rachunkowości odpowiedzialny jest kierownik jednostki (np. prezes zarządu, właściciel firmy).
Nieprawidłowości mogą skutkować:
⚠ Grzywną lub karą pozbawienia wolności do 2 lat za nieprowadzenie ksiąg.
⚠ Karą finansową za nierzetelne sprawozdania.
⚠ Odpowiedzialnością karną i cywilną za oszustwa księgowe.
8. Przechowywanie dokumentacji księgowej
Dokumenty księgowe muszą być archiwizowane:
📌 Księgi rachunkowe i sprawozdania finansowe – 5 lat
📌 Dowody księgowe dotyczące podatków – 5 lat (do przedawnienia zobowiązań podatkowych)
📌 Listy płac i dokumentacja ZUS – 10 lat
Podsumowanie
Ustawa o Rachunkowości w pigułce – to musisz wiedzieć!
📌 Ustawa o rachunkowości reguluje prowadzenie księgowości w Polsce i zapewnia rzetelność danych finansowych.
📌 Obowiązuje firmy, fundacje, jednostki publiczne i inne podmioty prowadzące działalność gospodarczą.
📌 Każda jednostka prowadząca pełną księgowość musi sporządzać roczne sprawozdanie finansowe.
📌 Niektóre podmioty muszą poddać się audytowi przez biegłego rewidenta.
📌 Naruszenie przepisów skutkuje surowymi konsekwencjami prawnymi i finansowymi.
Pełną wersję ustawy o rachunkowości znajdziesz w linku poniżej:
Comentários