155 Pojęć związanych z rachunkowością
- kontaktfinansowyst
- 4 dni temu
- 7 minut(y) czytania
Podstawowe pojęcia księgowe
Księgowość – dział rachunkowości zajmujący się systematycznym rejestrowaniem operacji gospodarczych, obliczaniem wyników finansowych oraz sporządzaniem sprawozdań finansowych.
Rachunkowość – szersze pojęcie obejmujące księgowość, sprawozdawczość finansową oraz analizę finansową.
Ewidencja księgowa – proces rejestrowania operacji gospodarczych w księgach rachunkowych.
Podmiot gospodarczy – firma, instytucja lub inna organizacja prowadząca działalność gospodarczą.
Plan kont – zbiór kont księgowych, który określa sposób ewidencjonowania operacji finansowych w danej firmie.
Rodzaje księgowości
Księgowość pełna – system ewidencji księgowej obejmujący wszystkie operacje gospodarcze, obowiązkowy dla dużych firm i spółek.
Księgowość uproszczona – obejmuje proste formy rozliczeń podatkowych, np. podatkową księgę przychodów i rozchodów (KPiR).
Księgi rachunkowe – pełny system ewidencji operacji gospodarczych w firmie.
Podatkowa księga przychodów i rozchodów (KPiR) – uproszczona forma księgowości dla małych firm, rejestrująca przychody i koszty.
Ryczałt ewidencjonowany – uproszczona forma opodatkowania, w której podatnik płaci podatek od przychodu, bez uwzględniania kosztów.
Dokumenty księgowe
Faktura VAT – podstawowy dokument sprzedaży, zawierający szczegóły dotyczące transakcji oraz podatku VAT.
Rachunek – dokument sprzedaży stosowany przez firmy niebędące płatnikami VAT.
Paragon fiskalny – dokument potwierdzający sprzedaż na rzecz klienta indywidualnego.
Dowód księgowy – każdy dokument potwierdzający przeprowadzenie operacji gospodarczej (np. faktura, umowa).
Nota korygująca – dokument służący do poprawy błędów na fakturach.
Wyciąg bankowy – dokument zawierający informacje o transakcjach na rachunku bankowym.
Raport kasowy – dokument przedstawiający operacje gotówkowe w firmie.
Polecenie księgowania (PK) – wewnętrzny dokument księgowy, na podstawie którego dokonuje się zapisów w księgach rachunkowych.
Deklaracja podatkowa – dokument składany do urzędu skarbowego w celu rozliczenia podatków.
Konta księgowe
Konto księgowe – jednostka ewidencyjna służąca do zapisywania operacji gospodarczych.
Konta syntetyczne – ogólne konta księgowe, np. „Środki trwałe”.
Konta analityczne – szczegółowe konta, np. zamiast „Środki trwałe” – „Samochody firmowe”.
Konta aktywne – konta księgowe służące do ewidencji aktywów firmy.
Konta pasywne – konta księgowe, na których zapisuje się zobowiązania i kapitały własne.
Konta wynikowe – konta służące do ewidencji kosztów i przychodów wpływających na wynik finansowy.
Aktywa i pasywa
Aktywa – majątek firmy, czyli zasoby kontrolowane przez przedsiębiorstwo (np. gotówka, nieruchomości, wyposażenie).
Pasywa – źródła finansowania aktywów, czyli kapitał własny i zobowiązania.
Kapitał własny – środki wniesione przez właścicieli oraz zysk zatrzymany w firmie.
Zobowiązania krótkoterminowe – długi firmy, które muszą być spłacone w ciągu roku (np. faktury do zapłaty).
Zobowiązania długoterminowe – zobowiązania do spłaty w okresie dłuższym niż rok (np. kredyty).
Przychody i koszty
Przychody – wszystkie wpływy firmy, np. ze sprzedaży towarów i usług.
Koszty – wydatki poniesione w celu osiągnięcia przychodów.
Koszty stałe – nie zmieniają się w zależności od wielkości produkcji (np. czynsz, pensje).
Koszty zmienne – rosną lub maleją wraz z wielkością produkcji (np. surowce).
Zysk netto – dochód firmy po odjęciu wszystkich kosztów i podatków.
Podatki i opłaty
Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) – podatek płacony przez osoby prowadzące działalność gospodarczą.
Podatek dochodowy od osób prawnych (CIT) – podatek płacony przez spółki i inne osoby prawne.
Podatek VAT – podatek od towarów i usług doliczany do sprzedaży.
Podatek akcyzowy – podatek nakładany na niektóre towary (np. alkohol, papierosy, paliwa).
Składki ZUS – obowiązkowe składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.
Sprawozdawczość finansowa
Bilans – zestawienie aktywów i pasywów przedsiębiorstwa.
Rachunek zysków i strat – pokazuje przychody, koszty i wynik finansowy firmy.
Rachunek przepływów pieniężnych – prezentuje wpływy i wydatki gotówkowe firmy.
Zestawienie zmian w kapitale własnym – raport pokazujący zmiany w kapitale firmy.
Inne pojęcia księgowe
Amortyzacja – proces stopniowego zmniejszania wartości środka trwałego.
Środki trwałe – majątek firmy o długim okresie użytkowania (np. budynki, maszyny).
Leasing – forma finansowania polegająca na użytkowaniu środka trwałego bez jego zakupu.
Fuzja – połączenie dwóch lub więcej firm w jedną.
Upadłość – sytuacja, w której firma nie jest w stanie spłacać swoich zobowiązań.
Likwidacja – proces zamykania działalności firmy.
Rodzaje księgowości i jej elementy
Rachunkowość finansowa – dział rachunkowości zajmujący się sporządzaniem sprawozdań finansowych zgodnie z przepisami prawa.
Rachunkowość zarządcza – dostarcza informacji niezbędnych do podejmowania decyzji przez kierownictwo firmy.
Rachunkowość podatkowa – obejmuje ewidencję podatkową, obliczanie i rozliczanie podatków.
Rachunkowość bankowa – specyficzna forma rachunkowości prowadzona przez banki.
Rachunkowość budżetowa – system ewidencji stosowany w jednostkach sektora publicznego.
Dokumenty księgowe (ciąg dalszy)
Nota obciążeniowa – dokument księgowy używany do obciążenia kontrahenta dodatkowymi kosztami.
Nota uznaniowa – dokument wystawiany w celu zmniejszenia zobowiązań odbiorcy wobec sprzedawcy.
Dowód wpłaty – dokument potwierdzający wpłatę środków finansowych do kasy lub na rachunek bankowy.
Dowód wypłaty – dokument potwierdzający wypłatę środków finansowych.
WZ (Wydanie na Zewnątrz) – dokument potwierdzający wydanie towaru z magazynu.
PZ (Przyjęcie na Zewnątrz) – dokument księgowy potwierdzający przyjęcie towaru do magazynu.
Rachunek do umowy cywilnoprawnej – dokument księgowy wystawiany dla umów zlecenia lub o dzieło.
Zasady księgowe
Zasada memoriałowa – operacje gospodarcze ujmowane są w księgach rachunkowych w momencie ich wystąpienia, a nie zapłaty.
Zasada kasowa – operacje gospodarcze ujmowane są w momencie faktycznej zapłaty.
Zasada współmierności przychodów i kosztów – koszty muszą być ujmowane w tym samym okresie, co odpowiadające im przychody.
Zasada ciągłości – przyjęte zasady rachunkowości powinny być stosowane konsekwentnie.
Zasada istotności – ewidencjonowane są tylko istotne zdarzenia gospodarcze mające wpływ na sytuację firmy.
Zasada ostrożności – w księgowości przychody są ujmowane, gdy są pewne, a koszty, gdy są prawdopodobne.
Rodzaje aktywów
Aktywa trwałe – zasoby firmy używane przez dłużej niż rok, np. budynki, maszyny, pojazdy.
Aktywa obrotowe – zasoby firmy wykorzystywane krótkoterminowo, np. gotówka, zapasy, należności.
Środki trwałe w budowie – inwestycje w trakcie realizacji.
Wartości niematerialne i prawne – np. patenty, licencje, znaki towarowe.
Zapasy – towary, materiały i produkty gotowe przechowywane przez firmę.
Należności – kwoty, które kontrahenci są winni firmie za dostarczone towary lub usługi.
Rodzaje pasywów
Zobowiązania krótkoterminowe – np. faktury do zapłaty, kredyty krótkoterminowe.
Zobowiązania długoterminowe – np. kredyty bankowe powyżej roku.
Kapitał podstawowy – środki wniesione przez właścicieli przy zakładaniu firmy.
Kapitał zapasowy – środki gromadzone przez firmę w celu pokrycia przyszłych strat.
Kapitał rezerwowy – środki przeznaczone na określone cele (np. inwestycje).
Rodzaje kosztów
Koszty bezpośrednie – koszty związane bezpośrednio z wytwarzaniem produktu (np. materiały).
Koszty pośrednie – koszty ogólne, np. czynsz, energia elektryczna.
Koszty operacyjne – koszty związane z podstawową działalnością firmy.
Koszty finansowe – np. odsetki od kredytów, straty na różnicach kursowych.
Koszty nadzwyczajne – np. szkody losowe, kary i grzywny.
Metody wyceny i rozliczania kosztów
Metoda FIFO (First In, First Out) – pierwsze kupione towary są pierwsze sprzedawane.
Metoda LIFO (Last In, First Out) – ostatnie kupione towary są pierwsze sprzedawane.
Metoda średniej ważonej – cena towarów obliczana jako średnia wartość zakupu.
Koszt wytworzenia – obejmuje koszty produkcji (materiały, energia, robocizna).
Cena ewidencyjna – cena ustalana w księgach dla celów kontrolnych.
Rodzaje przychodów
Przychody operacyjne – pochodzące z podstawowej działalności firmy.
Przychody finansowe – np. odsetki bankowe, zyski z inwestycji.
Przychody nadzwyczajne – np. odszkodowania, darowizny.
Podatki i opłaty (ciąg dalszy)
Podatek od nieruchomości – podatek od posiadanych budynków i gruntów.
Podatek od środków transportu – podatek płacony od pojazdów użytkowych.
Podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) – podatek od umów sprzedaży, pożyczek itp.
Cło – opłata pobierana za importowane towary.
Analiza finansowa
Rentowność – wskaźnik pokazujący, jak dochodowa jest firma.
Płynność finansowa – zdolność firmy do spłaty krótkoterminowych zobowiązań.
Wskaźnik zadłużenia – pokazuje, w jakim stopniu firma finansuje się długiem.
Kapitał obrotowy netto – różnica między aktywami obrotowymi a zobowiązaniami krótkoterminowymi.
Rachunkowość międzynarodowa – zasady księgowości stosowane na poziomie globalnym, np. MSSF (Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej).
Rachunkowość sektorowa – dostosowanie księgowości do specyficznych branż, np. budowlanej, hotelarskiej.
Rachunkowość kreatywna – legalne sposoby optymalizacji wyników finansowych w księgowości (może prowadzić do manipulacji danymi).
Rachunkowość kryzysowa – działania księgowe stosowane w firmach w trudnej sytuacji finansowej.
Rezerwa na podatek dochodowy – kwota przeznaczona na przyszłe zobowiązania podatkowe.
Zeznanie podatkowe – oficjalny dokument składany do urzędu skarbowego w celu rozliczenia podatków.
Optymalizacja podatkowa – działania zmierzające do legalnego obniżenia obciążeń podatkowych.
Ulgi podatkowe – zwolnienia lub odliczenia obniżające wysokość należnego podatku.
Podatek progresywny – im wyższy dochód, tym wyższa stawka podatkowa (np. PIT w Polsce).
Podatek liniowy – stała stawka podatkowa niezależnie od dochodów (np. 19% w PIT dla przedsiębiorców).
Obrót gotówkowy i bankowy
Obrót bezgotówkowy – transakcje realizowane przelewami, kartami płatniczymi itp.
Obrót gotówkowy – transakcje przeprowadzane w formie gotówkowej.
Kasjer – osoba odpowiedzialna za obsługę gotówki w firmie.
Depozyt bankowy – środki finansowe przechowywane na rachunku bankowym.
Limit kredytowy – maksymalna kwota kredytu przyznana przez bank.
Lokata bankowa – forma oszczędzania polegająca na zdeponowaniu środków w banku na określony czas.
Inkaso – sposób regulowania należności polegający na przekazaniu dokumentów płatniczych do banku.
Polecenie przelewu – dyspozycja przekazania środków z jednego konta na drugie.
Czek – pisemne polecenie wypłaty określonej kwoty z rachunku wystawcy.
Weksel – dokument zobowiązujący dłużnika do zapłaty określonej kwoty w ustalonym terminie.
Ewidencja i kontrola finansowa
Inwentaryzacja – sprawdzenie i porównanie rzeczywistego stanu majątku firmy z ewidencją księgową.
Remanent – szczególny rodzaj inwentaryzacji dotyczący zapasów magazynowych.
Rozrachunki – ewidencja należności i zobowiązań firmy wobec kontrahentów.
Zasady rachunkowości budżetowej – regulacje dotyczące księgowości w sektorze publicznym.
Audyt finansowy – niezależna kontrola ksiąg rachunkowych i sprawozdań finansowych firmy.
Kontrola skarbowa – sprawdzanie zgodności rozliczeń podatkowych z przepisami.
Biegły rewident – osoba uprawniona do badania sprawozdań finansowych.
Raport finansowy – dokument zawierający szczegółowe informacje o finansach firmy.
Budżet firmy – plan finansowy uwzględniający planowane przychody i wydatki.
Analiza wskaźnikowa – metoda oceny sytuacji finansowej firmy na podstawie różnych wskaźników (np. rentowności, płynności).
Systemy księgowe i technologie
ERP (Enterprise Resource Planning) – zintegrowane oprogramowanie do zarządzania przedsiębiorstwem, w tym księgowością.
Księgowość online – systemy księgowe działające w chmurze (np. Comarch Optima, enova365).
OCR (Optical Character Recognition) – technologia rozpoznawania tekstu na fakturach i dokumentach księgowych.
E-faktura – elektroniczna wersja tradycyjnej faktury.
E-sprawozdanie finansowe – sprawozdanie finansowe składane w formie elektronicznej.
Blockchain w księgowości – wykorzystanie technologii rozproszonego rejestru do zabezpieczania transakcji.
System MRP (Material Requirements Planning) – planowanie zasobów materiałowych w firmach produkcyjnych.
Kasy fiskalne online – urządzenia rejestrujące sprzedaż, które przesyłają dane bezpośrednio do urzędu skarbowego.
Split payment – mechanizm podzielonej płatności stosowany w VAT.
Ewidencja JPK (Jednolity Plik Kontrolny) – obowiązkowa elektroniczna forma raportowania danych księgowych do urzędu skarbowego.
Międzynarodowe regulacje i standardy
MSSF (Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej) – zestaw zasad obowiązujących w wielu krajach.
GAAP (Generally Accepted Accounting Principles) – amerykańskie zasady rachunkowości.
OECD BEPS – międzynarodowe regulacje dotyczące unikania opodatkowania przez duże korporacje.
Dyrektywa AML (Anti-Money Laundering) – unijne regulacje dotyczące przeciwdziałania praniu pieniędzy.
SOX (Sarbanes-Oxley Act) – amerykańska ustawa regulująca przejrzystość sprawozdań finansowych.
Zaawansowane operacje finansowe
Restrukturyzacja finansowa – działania mające na celu poprawę sytuacji finansowej firmy.
Hedging – zabezpieczenie przed ryzykiem kursowym lub cenowym.
Leasing operacyjny – leasing, w którym przedmiot pozostaje własnością leasingodawcy.
Leasing finansowy – leasing, w którym po zakończeniu umowy leasingobiorca staje się właścicielem przedmiotu.
Faktoring – sprzedaż należności firmie faktoringowej w celu uzyskania szybszej płatności.
Forfaiting – odsprzedaż długoterminowych wierzytelności w celu poprawy płynności finansowej.
Opcje finansowe – instrumenty dające prawo do zakupu lub sprzedaży aktywów w przyszłości.
Swapy walutowe – wymiana jednej waluty na inną na określonych warunkach.
Dźwignia finansowa – korzystanie z kapitału obcego w celu zwiększenia zysków firmy.
Rating kredytowy – ocena zdolności kredytowej firmy przez agencję ratingową.
Comments